Алкагалізм - гэта хранічнае захворванне, якое развіваецца ў выніку рэгулярнага і працяглага злоўжывання спіртнымі напоямі з фарміраваннем псіхічнай, а затым і фізічнай залежнасці ад іх. У біялагічным сэнсе алкагалізм з'яўляецца невылечным захворваннем. Гэта азначае, што няма ніякага медыцынскага сродку, які вярнуў бы хвораму здольнасць кантраляваць спажыванне алкаголю. Хворы на алкагалізм асуджаны або на прагрэсавальнае пагаршэнне здароўя і сацыяльнага статусу, або на поўную цвярозасць.

Злоўжыванне алкаголем з'яўляецца надзвычай актуальнай праблемай ва ўсім свеце, уяўляючы сур'ёзную пагрозу для здароўя і сацыяльнага дабрабыту насельніцтва. Алкаголь або алкагольныя напоі ўтрымліваюць этанол - псіхаактыўнае і таксічнае рэчыва, здольнае выклікаць залежнасць. Статыстыка Сусветнай арганізацыі аховы здароўя паказвае, што кожны год у свеце ад згубнага ўздзеяння алкаголю памірае каля 3,3 мільёна чалавек. Больш за 75 працэнтаў гэтых выпадкаў смерці прыпадае на мужчын. Сярод маладых людзей ва ўзросце ад 25 да 39 гадоў колькасць выпадкаў смерці, абумоўленых ужываннем спіртных напояў, складае каля 25%. З кожным годам гэты паказчык узрастае, а ўзрост людзей, якія пакутуюць на алкагалізм, зніжаецца. У 2020 годзе Беларусь заняла 27-е месца ў сусветным рэйтынгу краін, якія п'юць. Па дадзеных СААЗ, сярэдні беларус, пачынаючы з 15 гадоў, выпівае 11,2 літра алкаголю за год. Нацыянальная статыстыка, арыентуючыся на ўсе групы насельніцтва, гаворыць аб 9 літрах.

Бяспечнай формы ўжывання алкаголю не існуе. Нават нізкі ўзровень яго ўжывання багаты пэўнымі рызыкамі і можа прычыніць шкоду. Доза спіртнога ў арганізме 0,5 праміле - алкагольнае ап'яненне, узровень звыш 3 праміле лічыцца рэальнай пагрозай для жыцця.

Існуе памылковае меркаванне, што ўжыванне слабаалкагольных напояў не наносіць істотнай шкоды здароўю. У апошнія гады, асабліва сярод моладзі, набірае абароты так званы піўны алкагалізм. Піва стала папулярным напоем па многіх прычынах, у тым ліку, з-за сваёй адносна недарагой цаны. Многія памылкова лічаць, што калі піва - гэта слабаалкагольны напой, то ён не аказвае істотнага ўплыву на арганізм, і таму бяспечны. З-за слабой канцэнтрацыі алкаголю яго п'юць у вялікіх колькасцях, чым гарэлку ці віно. Аднак піва, як і ўсе слабаалкагольныя напоі, - гэта зусім не бяскрыўдная рэч. Алкагалізм на глебе ўжывання піва развіваецца ў 3 - 4 разы хутчэй, чым ад моцных спіртных напояў.

Са злоўжываннем алкаголем звязаны высокая рызыка ўзнікнення праблем медыцынскага і сацыяльнага характару. У першую чаргу, алкагалізм негатыўна ўплывае на здароўе чалавека. Спіртныя напоі ўздзейнічаюць абсалютна на ўсе сістэмы і органы без выключэння, саслабляюць імунітэт, прыводзяць да частых захворванняў.

Апошнім часам устаноўлены прычынна-выніковыя сувязі паміж спажываннем алкаголю і захворваннем на такія інфекцыйныя хваробы, як сухоты, а таксама на працягу ВІЧ/СНІДу.

Алкагалізм цягне за сабой неспрыяльныя псіхалагічныя і сацыяльныя наступствы. Асноўным сэнсам жыцця чалавека з дадзенай залежнасцю становіцца задавальненне непераадольнай цягі да алкаголю. У выніку злоўжывання спіртнымі напоямі звужаецца кола інтарэсаў, зніжаецца прадукцыйнасць працы, надыходзіць маральна-этычная і разумовая дэградацыя асобы.

У канчатковым выніку, алкагалізм прыводзіць да ранняй інваліднасці, заўчаснага старэння і значнага зніжэння працягласці жыцця ў сярэднім на 15-20 гадоў у параўнанні з працягласцю жыцця чалавека, які не п'е.

Злоўжыванне алкаголем выклікае пагаршэнне агульнага фону здароўя народанасельніцтва краіны, аказвае негатыўны ўплыў на сямейныя адносіны. Да наступстваў такога ўплыву адносяцца: падзенне матэрыяльнага дабрабыту ў выніку зніжэння працаздольнасці члена сям'і, які пакутуе на алкагалізм, распад сем'яў, неўратычны стан жонак і мужоў (у 70%); глыбокі неўроз чальцоў сям'і, які здымаецца толькі медыцынскім умяшаннем (50%); нараджэнне нездаровага нашчадства; псіхапатызацыя і адставанне ў развіцці ў дзяцей; трапленне дзяцей, бацькі якіх пакутуюць на алкагалізм, у асацыяльныя юнацкія групоўкі; феномен заражэння алкагалізмам бліжэйшага асяроддзя (адзін алкаголік за жыццё "заражае" алкагалізмам 5-7 чалавек).

У стане алкагольнага ап'янення чалавек губляе над сабой кантроль, што можа прыводзіць да траўмаў у побыце і на працы, аварый, няшчасных выпадкаў.

Да наступстваў злоўжывання алкаголем таксама адносіцца ўплыў на ўзровень злачыннасці - 25% супрацьпраўных дзеянняў (крадзяжы, разбой, асабліва цяжкія злачынствы) здзяйсняюцца ў стане алкагольнага ап'янення.

Барацьба з п'янствам і алкагалізмам з'яўляецца важным напрамкам дзяржаўнай палітыкі Рэспублікі Беларусь. У Беларусі дзейнічае Дзяржаўная праграма "Здароўе народа і дэмаграфічная бяспека" на 2021-2025 гг., якая ўключае падпраграму 3 "Папярэджанне п'янства і алкагалізму, ахова псіхічнага здароўя", якая рэгламентуе пытанні прафілактыкі алкагалізму і барацьбы з ім. Чаканымі вынікамі гэтай праграмы з'яўляюцца: зніжэнне спажывання алкаголю да 9,8 л на душу насельніцтва за год; зніжэнне смяротнасці ад алкагалізму; павелічэнне ахопу рэабілітуемых асоб (да 10 працэнтаў); зніжэнне смяротнасці ад суіцыдаў.

Алкагалізм - гэта сур'ёзная праблема, якая аказвае негатыўны ўплыў на фізічнае і псіхічнае здароўе чалавека і грамадства. У нашай краіне праводзіцца шэраг мерапрыемстваў, якія садзейнічаюць прафілактыцы п'янства і алкагалізму - прадастаўленне даступных праграм лячэння, рэгулярныя інфармацыйныя кампаніі ў СМІ, рэгуляванне даступнасці алкаголю розным катэгорыям грамадзян і іншыя. Аднак толькі ўсвядомленая адмова ад алкаголю дапаможа захаваць уласнае здароўе і здароўе нацыі. Цвярозасць - залог здароўя і даўгалецця. Наша здароўе - у нашых руках.